Azbest to grupa wielu różnych minerałów, występujących w formie włóknistej. Nazwa azbest nie określa konkretnego minerału lecz dotyczy ogółu minerałów krzemianowych tworzących włókna. Należą do nich:
- azbesty właściwe: azbesty serpentynowe (chryzotylowe) i amfibolowe (aktynolitowe, amiantowe, antofyllitowe, amozytowe, krokidolitowe - odmiana riebeckitu oraz magnesioriebeckitowe).
- Do minerałów azbestopodobnych należą: attapulgit, sepiolit, talk włóknisty, wollastonit, serpentynit włóknisty, antygoryt włóknisty oraz zeolity włókniste.
Przyjmuje się, że azbestami są włókniste odmiany minerałów występujące w przyrodzie w postaci wiązek włókien cechujących się dużą wytrzymałością na rozciąganie, elastycznością i odpornością na działanie czynników chemicznych i fizycznych. W przyrodzie występuje około 150 minerałów w postaci włóknistej, które w czasie procesu produkcyjnego mogą się rozdzielać na sprężyste włókna czyli fibryle.
Zastosowanie azbestu
Azbest znalazł zastosowanie w wyrobach azbestowo-cementowych, w azbestowych wyrobach włókienniczych oraz w materiałach ciernych. Do głównych zalet tego minerału można zaliczyć to, że:
- Włókna i wyroby odznaczają się znaczną odpornością na działanie czynników chemicznych, ścieranie i wysoką temperaturę
- Dzięki ogniotrwałości i izolacyjności termicznej stosowany jest do wyrobu tkanin ogniotrwałych i farb ogniotrwałych.
- Ze względu na złe przewodnictwo ciepła i prądu jest stosowany jako materiał izolacyjny.
- Dzięki niskiej cenie i dobrym właściwościom mechanicznym stosowany był jako wzmocnienie w eternicie.
I dlatego wyroby azbestowo-cementowe należały do najszerzej stosowanych materiałów budowlanych.
Wyróżniano min.:
- azbest "miękki" - wyroby tekstylne, koce gaśnicze, płytki podłogowe PCV, masy azbestowe natryskowe.
- azbest "twardy" - płyty azbestowo-cementowe faliste, płaskie, płyty "karo", rury.
Szkodliwość azbestu
Azbest jest przyczyną pylicy azbestowej i międzybłoniaka opłucnej.
Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez system odpornościowy. Najbardziej niebezpieczne są włókna długie (>5 ľm), ale cienkie (do 0,01 ľm), przenikają one do dolnych dróg oddechowych, wbijają się do płuca gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory.